Edip Cansever- Sonrası Kalır 1

Evet, o ünlü masa: Yaşar Kemal, Turgut Uyar, Tomris Uyar, Edip Cansever, Cemal Süreyya ve Can Yücel aynı masada. Bugün, bu kahramanlarımızdan şiir yazmaya sonradan denilecek kadar hayatında sonradan başlayan Edip Cansever'in tüm şiirlerinin toplandığı Sonrası Kalır'ın ilk cildinden altını çizdiğim kısımları paylaşacağım.

Kitaba başlayıp ilk sayfaları geçtiğinizde yazarın deniz, gece, kadınlar ve meyhane kelimelerini sık kullandığını farkedeceksiniz. İlk şiir kitabı sonrasında kelime dağarcığında sanki bir genişleme oluyor. Ve kesimlikle gittikçe daha güzel yazıyor, bu güzelliği de koruyor. Şair, şiirleri üzerinde de fazla oynamış, kitapta ara ara notlarla karşılaşacaksınız. Ayrıca ilk kitabı başta olmak üzere birçok yayınlanan şiirini kitaplarına aldırmamış. Fakat tüm şiirleri bir araya toplamak iddiasıyla yayınevi, şairin kitaplarına aldırmadığı şiirlerini de kitaba eklemiş..

Başlar yalnızlık ve gece,
Önce denizden.

İnsan herşeye alışıyor.

Sıcak bahar ikindilerine

Harbe, sevda çekmeye.

YERÇEKİMLİ KARANFİL

Biliyor musun az az yaşıyorsun içimde  

Oysaki seninle güzel olmak var  

Örneğin rakı içiyoruz, içimize bir karanfil düşüyor gibi  

Bir ağaç işliyor tıkır tıkır yanımızda  

Midemdi aklımdı şu kadarcık kalıyor.  

Sen o karanfile eğilimlisin, alıp sana veriyorum işte  

Sen de bir başkasına  veriyorsun daha güzel  

O başkası yok mu bir yanındakine veriyor  

Derken karanfil elden ele.  

Görüyorsun ya bir sevdayı büyütüyoruz seninle  

Sana değiniyorum, sana ısınıyorum, bu o değil  

Bak nasıl, beyaza keser gibisine yedi renk  

Birleşiyoruz sessizce. 

Hadi git
İşkillenip durmasın söyle
Şimdi sabah işler değişti
Edip'e bir hal oldu şiir yazıyor de

Sana ben olmalıyım, ayaklarımdan ötürü gezinirdik

Sevişir, bir derinliğe çıkarırdık kendimizi

Adımlar atardık insanlık gürültüsünde;

Birinin acısında gibi doyulmaz inceliklerle

Kaçıyor gibisine belki ölümden, korkudan, sesten

Yere bir şeyler düşürürdük uzanıp almak için yeniden

Dursak, ya da bir durmada görünsek

Hiç değil bununla yetinsek azıcık da

Ama ne gezer!

Gözdür, kim ne derse desin, bütün aşkların en serserisi

Çok şeyleri kadınlar için yaptım, kadınlar
Onlar ki yokmuşum gibi sevdiler beni

Ve umutlar sonsuzdur. Çünkü en büyük yaslar

En büyük ölümlerden sonra tutulur.

MASA DA MASAYMIŞ HA...

Adam yaşama sevinci içinde

Masaya anahtarlarını koydu

Bakır kaseye çiçekleri koydu

Sütünü yumurtasını koydu

Pencereden gelen ışığı koydu

Bisiklet sesini çıkrık sesini

Ekmeğin havanın yumuşaklığını koydu

Adam masaya

Aklında olup bitenleri koydu

Ne yapmak istiyordu hayatta

İşte onu koydu

Kimi seviyordu kimi sevmiyordu

Adam masaya onları da koydu

Üç kere üç dokuz ederdi

Adam koydu masaya dokuzu

Pencere yanındaydı gökyüzü yanında

Uzandı masaya sonsuzu koydu

Bir bira içmek istiyordu kaç gündür

Masaya biranın dökülüşünü koydu

Uykusunu koydu uyanıklığını koydu

Tokluğunu açlığını koydu.

Masa da masaymış ha

Bana mısın demedi bu kadar yüke

Bir iki sallandı durdu

Adam ha babam koyuyordu.

Sana her zaman söylüyorum, senin yüzünde gülmek var
Bakınca bir yaşama ordusu çıkıyor aydınlığa

Biliyorsunuz ya bir ağrısı vardır gitmenin

Nereye, ama nereye olursa gitmenin

Hüzünle karışık bir ağrısı.

Bir özgürlük değik de bu, daha çok
Bir özgürlük duygusu belki
Bence bu duygunun bir karşılığı olmalı
Tanrıya inandıkça tanrının olması gibi.

Aptalların ve şairlerin gözleri güzeldir

Dünyayı yeni gördükleri için

Bir tabutun gözalıcı ininde.

Çünkü her sevgide biraz da cinayet bulunur

Neyse ben bara gittim, çıkarken anladım gittiğimi.

Bütün kara yollarında ölüme yakın bir şey var
O kadar yaklaşığım ki şu ölüm duygusuna

Biliyorsun, bizim her türlü yalnızlığımız

Yeni bir dil olacak yarın.

İDRİS'LE KONUŞMAK

-idris, sen ne yapıyorsun kuşların yanında

-idris'le konuşuyorum

kuşları okuyorum içimde, ağacın kuşlarını

yeni pişmiş çilek reçeli gibi kaynayan

dalların üzerinde

gemilere dadanan kuşları okuyorum bir de

göklerde bir başına dolaşan

görkemle

büyük denizlerdeki yalnız kuşları

ve okuyorum yıllardır bütün yalnızlıkları

okuyorum da 

kuş olsun, insan olsun

yalnızlık sevmesini bilmeyenlerin icadı

işte

suları fiyakayla göğüsleyen yelkovan kuşları

geçiyorlar martıların peşi sıra

ve küçük bir evin üst katı martı

duvarlarından sümbüller akan

sanki çok öpüşmelik kuşlar bunlar, çok sevişmelik

ve seninle biz iyi ki

sevmelerin ustasıyız, güzel şaşkınlıkların

önce yüreklerimizi alıştırmışız buna, sonra kafalarımızı

ki bu yüzden içimiz hiçbir zaman yoksul değil

yoksul olmadı.

bak

bu kalın kalın ellerimi soruyordun, bu çürük çürük bakan gözlerimi

dokunuyor ellerim gördüğün gibi

anlıyor dokunduğunu benden önce

emiyor suyu gözlerimse

emziriyor güneşi

ve uçsuz bucaksız bir maviliği yaratıyor onlar

her gün

yaratacaklar elbette

ve sözgelimi ben

üstünde gökyüzünün

kum taşıyan mavnalar gibiyim

kimi zaman kavuniçi, kimi zaman osmanlı yeşili

sabahtan akşama kadar seyrederim

ve derim ki biz

çok değerli bir yüzük taşının halkasında sıralanmışız

ana sütü gibi bir aydınlık içinde

yani şu yeryüzünü bir uçtan bir uca kuşatmışız

dik tutarak gövdemizi

umutla

bazan da yıkılarak kendiliğimizden ya da bir kurşunla

ve bu hızlı akışa yaşayıp ölmek deriz.

yaşayıp ölmek, deriz, ne denir daha başka

denir, çok şeyler denir, biliyorum

geçecektir hayatımıza mutlaka

çok inandığımız bir şeyin çocukluğu

sonra gençliği, sonra oturmuşluğu

sonra hayat hayat gibi olacaktır.

bakma sen, kuşlar bir uçumluktur ne de olsa

denizler bir fırtınalık görkemli

bizse kendimizi insan olarak

bir tohum gibi dikmişiz sonsuzluğa.

Özlem bir tutkunluktur bir başkasının özlemine

Ölüm de girse araya

Sahici aşklar kurmadık mı seninle

Tertermiz, dosdoğru aşklar

Nasıl mı

Dedim ya, sesinle ve parmaklarınla

Neden olmasın, yeni yakılan bir sigarayla da anlatılabilir şiir

Apansız bir yolculukla da

Bir karpuzu ikiye bölmekle, bir portakalı dilim dilim ayırmakla

Anlatılabilir.

Ama bizim memleketimizde şiir

Yazık ki ölümle anlatılır biraz

Ölümle anlaşılabilir

Öfkeliyiz, öfkeyse sonuçtur er geç

Bir aşk gibi yaşamak gerek öfkeyi

Sevginin ağıtıdır bir bakıma

Hatırlıyorum da kelimelerini bir bir:

Şairlerin flaşları kalpleridir

Dışarıya da parlamalı biraz

Kaldı ki ben içimde gezinmekten yoruldum

Sensin, iyi anlarsın beni

MENDİLİMDE KAN SESLERİ

Her yere yetişilir  

Hiçbir şeye geç kalınmaz ama  

Çocuğum beni bağışla  

Ahmet Abi sen de bağışla  

Boynu bükük duruyorsam eğer  

İçimden öyle geldiği için değil  

Ama hiç değil  

Ah güzel Ahmet abim benim  

İnsan yaşadığı yere benzer  

O yerin suyuna, o yerin toprağına benzer  

Suyunda yüzen balığa  

Toprağını iten çiçeğe  

Dağlarının, tepelerinin dumanlı eğimine  

Konyanın beyaz  

Antebin kırmızı düzlüğüne benzer  

Göğüne benzer ki gözyaşları mavidir  

Denize benzer ki dalgalıdır bakışları  

Evlerine, sokaklarına, köşebaşlarına  

Öylesine benzer ki  

Ve avlularına  

(Bir kuyu halkasıyla sıkıştırılmıştır kalbi)  

Ve sözlerine   

(Yani bir cep aynası alım-satımına belki)  

Ve bir gün birinin adres sormasına benzer  

Sorarken sorarken üzünçlü bir görüntüsüne  

Camcının cam kesmesine, dülgerin rende tutmasına  

Öyle bir cıgara yakımına, birinin gazoz açmasına  

Minibüslerine, gecekondularına  

Hasretine, yalanına benzer

Anısı işsizliktir

Acısı bilincidir

Bıçağı gözyaşlarıdır kurumakta olan

Gülemiyorsun ya, gülmek

Bir halk gülüyorsa gülmektir

Ne kadar benziyoruz Türkiye'ye Ahmet Abi.

Bir güzel kadeh tutuşun vardı eskiden

Dirseğin iskemleye dayalı

-- Bir vakitler gökyüzüne dayalı, derdim ben --

Cıgara paketinde yazılar resimler

Resimler: cezaevleri

Resimler: özlem

Resimler: eskidenberi

Ve bir kaşın yukarı kalkık

Sevmen acele

Dostluğun çabuk

Bakıyorum da simdi

O kadeh bir küfür gibi duruyor elinde.

Ve zaman dediğimiz nedir ki Ahmet Abi

Biz eskiden seninle

İstasyonları dolaşırdık bir bir

O zamanlar Malatya kokardı istasyonlar

Nazilli kokardı

Ve yağmurdan ıslandıkça Edirne postası

Kıl gibi ince İstanbul yağmurunun altında

Esmer bir kadın sevmiş gibi olurdun sen

Kadının ütülü patiskalardan bir teni

Upuzun boynu

Kirpikleri

Ve sana Ahmet Abi

uzaktan uzaktan domates peynir keserdi sanki

Sofranı kurardı

Elini bir suya koyar gibi kalbinden akana koyardı

Cezaevlerine düşsen cıgaranı getirirdi

Çocuklar doğururdu

Ve o çocukların dünyayı düzeltecek ellerini işlerdi bir dantel gibi

O çocuklar büyüyecek

O çocuklar büyüyecek

O çocuklar...

Bilmezlikten gelme Ahmet Abi

Umudu dürt

Umutsuzluğu yatıştır

Diyeceğim şu ki

Yok olan bir şeylere benzerdi o zaman trenler

Oysa o kadar kullanışlı ki şimdi

Hayalsiz yaşıyoruz nerdeyse

Çocuklar, kadınlar, erkekler

Trenler tıklım tıklım

Trenler cepheye giden trenler gibi

İşçiler

Almanya yolcusu işçiler

Kadınlar

Kimi yolcu, kimi gurbet bekçisi

Ellerinde bavullar, fileler

Kolonyalar, su şişeleri, paketler

Onlar ki, hepsi

Bir tutsak ağaç gibi yanlış yerlere büyüyenler

Ah güzel Ahmet Abim benim

Gördün mü bak

Dağılmış pazar yerlerine benziyor şimdi istasyonlar

Ve dağılmış pazar yerlerine memleket

Gelmiyor içimden hüzünlenmek bile

Gelse de

Öyle sürekli değil

Bir caz müziği gibi gelip geçiyor hüzün

O kadar çabuk

O kadar kısa

İşte o kadar.

Ahmet Abi, güzelim, bir mendil niye kanar

Diş değil, tırnak değil, bir mendil niye kanar

Mendilimde kan sesleri.

Eğer daha fazlasını okumak istiyorsanız size gelsin: bonus(1) ve bonus(2).