Costa-Gavras -Missing

"You Americans, you always assume you must do something before you can be arrested."

Başka bir ülkede organize edip gerçekleştirdiğiniz kanlı darbe hakkında bildiklerinden ötürü oğlunuzun ölümüne onayı siz ve sizin gibi iş adamlarının ticaretleri için duydukları kaygılarından dolayı verdiği savunan bir ülke düşünün: Evet, böyle bir ülke gerçekte de var: Amerika Birleşik Devletleri. Costa Gavras'ın bir diğer politik filmi: Missing; 1973'de Şili'de gerçekleşen Amerika destekli kanlı devrim sırasında kaybolan gazeteci Charles Horman'ı arayan eşini ve babası anlatan Thomas Hauser'in 1978'de "The Execution Of Charles Horman: An American Sacrifice" adıyla yazdığı 1982'de "Missing" adıyla tekrar yayınlanan kitabının beyazperdeye aktarılmasıdır. Film, 1982 Cannes Altın Palmiye'yi Yol filmiyle birlikte almıştır.

"Ed Horman: He, he seems so innocent. Almost deliberately naive.

Beth Horman: Is that so bad?

Ed Horman: Is that so good?

Beth Horman: You raised him."

Film başladıktan 2 dk sonra:

Film vurucu sahnelerle başlar. Çekinmeden ABD'nin Şili'deki devrimdeki rolunü anlatır. Devrimin kanlılığını gözler önüne serer. Fakat babası Edmund Horman oğlunu aramaya başladığında ABD devletine filmin başındaki kadar açıktan çok yüklenmez, suçu daha çok bireylere ve görevli kişilerin ihmalkarlığına bağlayan bir tavır sergiler, eleştri dozunu hafifletir. Halbuki film, başlangıçtaki cesaretini sürdürebilseydi çok daha çarpıcı, iz bırakan ve akıllarda kalıcı bir esere dönüşebilirdi. Bu konuda Roger Ebert'e hak vermemek elde değil:

"Much has already been written about the bravery of “Missing”, which dares, we are told, to make a specific attack on American policies in Chile during and after the Allende regime. I wish the movie had been even brave enough to risk a clear, unequivocal, uncompromised statement of its beliefs, instead of losing itself in a cluttered mishmash of stylistic excesses. This movie might have really been powerful, if it could have gotten out of its own way."(1)

Pinochet diktatörlüğünde Şili'de darbe yönetimi sürerken film yasaklanmış(2). Ayrıca filmin yayınlanmasının akabinde darbe sırasında Şili ABD büyükelçilik görevini yapan Nathaniel Davis, filmin yönetmenine ve stüdyoya 150 milyon dolarlık iftira davası açmış(3). Dava boyunca da film raflardan kaldırılıyor ve dava sonrası tekrar piyasada yerini alıyor. 1999'da Washington, CIA'in Charles Horman'ın öldürülmesinde parmağı olabileceğini kabul ediyor(4). 2014 Haziran'da ise Şili mahkemesi, iki Amerikan vatandaşı Charles Horman ve Frank Teruggi 'nin öldürülmesinde Amerikan gizli servisinin ana rol oynadığına hükmeder(5).

"Consul Phil Putnam: Listen, Mr Horman, I wish there was something we could say or do.

Ed Horman: Well, there's something I'm going to do. I'm going to sue you, Phil. And Tower and the Ambassador and everybody who let that boy die. We're going to make it so hot for you you'll wish you were stationed in the Antarctic.

Consul Phil Putnam: Well, I guess that's your privilege.

Ed Horman: No, that's my right! I just thank God we live in a country where we can still put people like you in jail."

Film hakkında birkaç tırı-vırı:

• Charles'ın eşi ve babası filmin produksiyonu boyunca filmin yönetmeni Costa ve oyuncular Lemmon ve Spacek ile yakın çalışırlar(6).
• Film çekilmeden iki gün önce Meksika ordusu, filmde askeri araçların kullanımını reddeder. Meksika sanat bölümü, odundan sahte taklit tanklar dizayn eder(7).
• Film boyunca olayların gerçekleştiği Latin Amerika devleti Şili'nin adı geçmez fakat şehirlerinden bahsedilir(8).

(1) http://www.rogerebert.com/reviews/missing-1982

(2) http://www.imdb.com/title/tt0084335/trivia?item=tr1723888

(3) https://en.wikipedia.org/wiki/Charles_Horman#Book.2C_film.2C_and_television_depictions_of_the_case

(4) http://nsarchive.gwu.edu/news/19991008/index.html

(5) http://www.democracynow.org/2014/7/1/headlines/chilean_court_rules_us_had_key_role_in_1973_killings_of_2_americans

(6) http://www.imdb.com/title/tt0084335/trivia?item=tr0676314

(7) http://www.imdb.com/title/tt0084335/trivia?item=tr1723892

(8) http://www.imdb.com/title/tt0084335/trivia?item=tr1723889