Edgar Allan Poe: Kuyu ve Sarkaç Seçme Öyküler

"Onu daha yakından tanıdıkça, karanlığı doğal bir özellikmiş gibi maddi manevi alemin her parçasına bitmek tükenmek bilmez bir kasvetle yağdıran bir ruhu neşelendirmeye çalışmanın faydasızlığını çok acı bir şekilde anlamıştım."

Kitap, Edgar Allan Poe'nin 13 öyküsünden oluşur. En sondaki bir nevi düşünce yazısı hariç, 12 öykünün her biri gotik bir içerisinde ve en az bir ölüm barındırmaktadır. En sondaki Maelzel'in Satranç Oyuncusu, 18.yy'daki bir satranç makinasının nasıl çalıştığına yönelik olarak analiz yazısıdır. Kitap, okurken şunu düşündürdü: Karanlıkta aydınlığı bulamazsın ve ışığı yakalayamazsın. Şahsi fikrim, bu şekilde insanın içini karanlığa gömen, hiçbir şekilde size güneş yüzü göstermeyen, geriye hafakanlar basmış tadı bırakan kitaplarla hayatınızı daha iyi yaşanacak hale getiremezsiniz. Evet, hayat toz pembe değil, hep kelebekler uçmuyor. Şu kısacık hayatta keyfini çıkararak yaşayabildiğimiz her saniye insanın kârınadır.. Kitapta yer alan öykülerden Gammaz Yürek ve Kuyu ve Sarkaç öyküleri özellikle kurgularının sonu dolayısıyla beni etkilemiştir.

"Gerçek, kurmacadan daha tuhaftır (eski bir deyiş)."

"Bir Fransız atasözü şöyle der: 'Le mieux es l'ennemi du bien.' (Daha iyi, iyinin düşmanıdır)."

"Dupin, Chamfort'tan alıntı yaparak, 'Il y a a parier que toute idee publique, toute convention reçue, est une sottise, car elle a convenu au plus grand nombre,' (Ortak kabul gören her fikrin, üzerinde uzlaşılan her kuralın düpedüz aptalca olduğu iddia edilebilir; çünkü çoğunluğa uygun düşmüştür.) diye karşılık verdi."

"Matematik bir biçim ve sayı bilimidir; matematiksel akıl yürütme ise sadece biçim ve sayı üzerine kurulu gözleme dayanan mantıktır. Saf cebir denen şeyin doğrularının soyut ve genel doğrular olduğunu varsaymak büyük yanılgıdır. Bu öyle korkunç bir yanılgı ki, yaygınlık kazanmış olmasına şaşırıyorum. Matematiksel aksiyomlar genel doğrunun aksiyomları değildir. Mesela biçim ve sayı bağlantılarına ait bir doğru, ahlakbilimine göre çoğu kez yanlıştır. Bu bilimde, birleşen parçaların bütüne eşit olduğu genellikle doğru değildir. Bu aksiyom kimyada da hata verir. İtici öğe düşünüldüğünde hata verir; çünkü her birine birer değer verilen iki itici öğe birleşince, çıkan değerin bunların ayrı ayrı toplamına eşit olması gerekmez. Sadece bağlantı sınırları içinde geçerli olan çok sayıda matematiksel doğru vardır."

Poe, Edgar Allan, "Kuyu ve Sarkaç Seçme Öyküler", 8.basım, İstanbul, Can Sanat Yayınları, Çev. Nazire Ersöz